ماهیت بیماری اعتیاد چیست؟ مهمترین شاخه های بیماری اعتیاد کدامند و چگونه می توان آنها را شناخت؟ برای شناخت ماهیت بیماری اعتیاد چه باید کرد و مهمترین اطلاعاتی که در رابطه با آن وجود دارد کدامند؟
کمپ ترک اعتیاد اهواز کمپ با ارائه اطلاعات دقیق در رابطه با ماهیت واقعی بیماری اعتیاد سعی کرده تا اطلاعات جامعی را در این رابطه در اختیار شما همراهان ارجمند قرار دهد. اگر تمایل دارید تا در این باره بیشتر بیاموزید لطفاً این مقاله را تا انتها مطالعه فرمایید.
ماهیت بیماری اعتیاد: بیماری یا چیزی متفاوت!
آیا فکر می‌کنید اعتیاد یک بیماری است و یا جزو افرادی هستید که آن را یک انحراف اخلاقی و اجتماعی می‌دانید؟ آیا در مورد ماهیت بیماری اعتیاد چیزی می دانید و آن را به خوبی می شناسید یا جزو افرادی هستید که جسته و گریخته در رابطه با اعتیاد و ماهیت آن شنیده اید؟
در این نوشتار ما نظرات مختلفی را مورد بررسی قرار می دهیم که آیا اعتیاد به صورت یک بیماری توصیف می شود یا به عنوان یک مشکل اخلاقی می‌توان از آن یاد کرد؟ این موضوع برای ما اهمیت دارد که بدانیم آیا اعتیاد یک بیماری مغزی است و یا از الگوهای دیگری پیروی می کند. اما هر چه که هست ما تلاش خواهیم کرد تا ماهیت اعتیاد را روشن کنیم.
در حقیقت آگاهی از ماهیت اعتیاد و اینکه این پدیده و دارای چگونه مشخصاتی است، می تواند در روند بهبودی افراد از اعتیاد و همچنین آگاهی بخشی از سایر دیدگاههای اشتباه بسیار موثر باشد.
ماهیت بیماری اعتیاد در مغز
طبق تحقیقات انجام شده توسط انستیتوهای بزرگ دنیا مشخص شده است که اعتیاد یک بیماری مغزی است. در همین رابطه انستیتوی ملی سوء مصرف مواد مخدر ایالات متحده، اعتیاد را اینگونه تعریف می کند :
“اعتیاد یک بیماری مزمن و عود کننده مغزی است که فرد با وجود عواقب مخرب آن همچنان به استفاده از انواع مواد مخدر یا الکل اجبار دارد.”
موسسه انستیتوی ملی اعتیاد در ایالات متحده یا NIDA منطق خاصی برای طبقه بندی بیماری های مغزی ارائه می دهد که طبق آن اعتیاد را جزو این دسته قرار می دهد. در حقیقت مصرف مواد مخدر و اعتیاد به انواع مواد اعتیاد آور، مغز فرد مبتلا را تغییر داده و ساختار و نحوه عملکرد آن را به شکلی مخرب دستخوش تغییراتی قرار می‌دهد.
در همین رابطه شواهد زیادی وجود دارد که، سوء مصرف مواد مخدر به صورت طولانی مدت در ساختار عصبی و عملکرد مغز تغییراتی ایجاد می کند. در همین رابطه تقریباً هیچ کس با این موضوع که مصرف مواد مخدر باعث تغییرات فیزیکی در افراد می‌شود مخالفتی ندارد. با این حال ما می دانیم که مغز ما به شکلی است که در پاسخ به عملکردها، محرک های محیطی، روابط و افکار دائماً در حال تغییر و رشد است.
آیا تغییر مغز برای ایجاد بیماری کافی است؟
به بیان ساده‌تر تنها چیزهایی که می تواند مغز ما را دستخوش تغییرات مخرب نماید، اعتیاد به مواد مخدر نیست بلکه، غذایی که می خوریم، افکاری که به آنها فکر می‌کنیم و یا تجربیاتی که از زندگی بر ما حاصل می شود می تواند مغز ما را دستخوش تغییراتی قرار دهد.
به همین ترتیب این سوال مطرح می‌شود که آیا تغییراتی که مصرف مواد مخدر یا الکل بر مغز ما ایجاد می‌کند لزوماً به معنای بیماری اعتیاد است یا خیر؟ آیا چارچوب دیگری وجود دارد که بتواند در تحقیقات درمان و بهبودی اعتیاد به ما کمک نماید؟
قبل از آنکه به سایر مدل های احتمالی اعتیاد بپردازیم بهتر است به مزایا و معایب مدل فعلی بیماری مغزی اعتیاد بپردازیم.
جنبه های مثبت مدل فعلی بیماری مغزی
در تعریف ماهیت بیماری اعتیاد، ابتدا باید گفته شود که مدل بیماری مغزی و اطلاعاتی که از آن استخراج می شود توانسته مطالب مهمی را برای گسترش تحقیقات در این زمینه در اختیار ما قرار دهد. در حقیقت به ما کمک کرده است تا در مورد واقعیت های جسمی اعتیاد به مواد مخدر و مصرف آن بیشتر بدانیم.
تعریف بیماری اعتیاد به عنوان یک مدل بیماری مغزی توانسته است به ما در انجام تحقیقات گسترده در رابطه با اعتیاد کمک‌های شایانی ارائه دهد.
باید یادآور شویم که برای تحقیقات و درمان اعتیاد، هزینه های زمانی و مالی بسیاری انجام پذیرفته است، اما با ایجاد یک مدل جدید در رابطه با اعتیاد و دیدگاههای حاصل از آن بسیاری از تحقیقات توانسته است به نتایج مثبت و درخشانی دست یابد.
در مرحله بعد، ایده ماهیت بیماری اعتیاد به عنوان یک بیماری مغزی دریچه هایی را برای ما باز کرده تا از پیامد های واقعی و بیولوژیکی اعتیاد به مواد مخدر مطلع شویم. در حقیقت اعتیاد یک اختلال پیچیده بهداشتی روانشناختی و چند عاملی می باشد. افرادی که در سنین کم شروع به مصرف مواد مخدر می کنند، می توانند تغییرات شدیدی در زیست‌شناسی خود ایجاد نمایند.
این تغییرات می تواند بسیار گسترده و عمیق باشد و باعث تغییر ژن های فرد گردد. در چنین حالتی می توان گفت که مصرف مواد مخدر در سنین کم می‌تواند تاثیرات مخرب و تغییرات زیادی را به سیستم عصبی و مغزی فرد ایجاد نماید.
تصدیق جمعی :
اما آنچه در شناخت ماهیت بیماری اعتیاد دارای اهمیت است، این است که بدانیم ایجاد مدل بیماری مغزی به ما کمک می کند در مقابل اعتیاد از سمت و سوی مجازات به درمان معطوف شویم و حرکت نماییم. با عنوان کردن اعتیاد به عنوان یک بیماری می توان تصدیق جمعی در رابطه با ابتلای افراد به این بیماری را دریافت نمود و از قضاوت و تاکتیک های سختگیرانه به سمت کمک‌های حمایتی حرکت کرد.
جنبه های منفی مدل مغزی بیماری اعتیاد
نخست آنکه مدل بیماری مغزی به دلیل نمایش اعتیاد به عنوان یک بیماری لاعلاج و پیشرونده به شکلی مورد انتقاد قرار می گیرد. زیرا این مدل نشان می‌دهد که طبق ماهیت بیماری اعتیاد، عود مجدد اعتیاد می‌تواند معمولی و بهبودی از آن غیر معمول باشد که همین موضوع می تواند یک پیام نومید کننده به افرادی که در حال بهبودی از اعتیاد هستند را ایجاد نماید.
در مرحله بعد مدل اعتیاد بیماری مغزی می‌تواند مشکل ساز باشد، زیرا اعتیاد در همان دسته از بیماریهای قرار می‌گیرد که آلزایمر و اسکیزوفرنی در آن قرار دارند، درصورتی که اعتیاد در نوع تغییرات مغزی تفاوت قابل توجهی با سایر بیماری ها دارد.
در نهایت می توان گفت اینکه اعتیاد را یک بیماری می نامیم مسائل مربوط به اجبار و اختیار و مسئولیت رفتاری می تواند از فرد سلب گردد در نتیجه می‌تواند این دیدگاه را برای فرد ایجاد نماید که من یک بیماری دارم که برای ادامه آن دلیل منطقی وجود دارد.
اما آنچه که مهم است این است که، تغییرات مغزی که با اعتیاد در فرد رخ می دهد، میزان پاسخگویی به عواقب را از افراد نمی‌گیرد و فرد همیشه مسئول باقی می ماند.
در حقیقت تغییرات مغزی که با اعتیاد همراه است مانع پاسخگویی فرد به پیامدهای معنی دار نمی شود بلکه، این فرد باید بتواند برای کاهش بیماری خود تلاش کند و از متخصصین امر درخواست کمک کند.
مدل های جایگزین برای ماهیت بیماری اعتیاد
در ادامه به توضیح و تشریح چندین مدل جایگزین برای اعتیاد خواهیم پرداخت تا بتوانیم تعریف دقیقی از بیماری اعتیاد و ماهیت آن داشته باشیم که مهمترین این چشم انداز ها عبارتند از :
اعتیاد به عنوان یک رفتار
مفیدترین توضیح اعتیاد که در حقیقت یک تعریف توصیفی از این بیماری است بیان می کند که این بیماری یک اعتیاد رفتاری است که با تکرار همراه است و فرد را علی‌رغم وجود پیامدهای مخرب در متوقف سازی اعتیاد تضعیف کرده و اختیار ادامه دادن یا متوقف سازی اعتیاد را از او سلب می کند.
اعتیاد به عنوان یک اختلال یادگیری
در حقیقت بر اساس آسیب شناسی دژنراتیو اعتیاد مانند بیماری آلزایمر یا سرطان نیست و شواهدی مانند علائم بیماریهای ذهنی و اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت ضد اجتماعی در آن وجود ندارد. در عوض این یک اختلال یادگیری است که سیم کشی مغز فرد را دچار تغییراتی کرده که بر نحوه پردازش اطلاعات مربوط به سیستم انگیزه، پاداش و مجازات، تاثیر می گذارد و مانند بسیاری از اختلالات یادگیری دارای عوامل ژنتیکی و محیطی است.
اعتیاد به عنوان یک رفتار آموخته شده
در حقیقت ماهیت بیماری اعتیاد یک رفتار آموخته شده است که مانند یک عادت عمل می‌کند و همیشه مخرب بوده است. اما میان بیماری و دوگانگی های انتخاب جایی وجود دارد که می‌تواند اعتیاد را به عنوان یک پدیده بیولوژیکی تعریف نماید.
شما قدرت بازیابی دارید
ما به عنوان افرادی که سالها با ماهیت بیماری اعتیاد دست و پنجه نرم کرده ایم از همدردان و مراجعین خود آموخته ایم که واقعاً قدرت بازیابی وجود دارد. در حقیقت فارغ از آنکه به اعتیاد به عنوان یک بیماری بنگریم، می توانیم به قدرتی دست یابیم که در مقابل اعتیاد متوقف نشویم و زندگی خود را از دست ندهیم.
در حقیقت می‌توان گفت اعتیاد مجموعه‌ای از عملکردهای ناکارآمد است که فعالیت های شیمیایی مغز و همچنین مدارهای عصبی آن را دستخوش تغییرات چشمگیری می کند. اعتیاد در همه سطوح می‌تواند بر فرد تاثیر بگذارد و از لحاظ جسمی، روحی، روانی و عاطفی او را دستخوش تغییرات مخرب بسیاری قرار دارد.
در حقیقت بهبودی پایدار به معنای پیشرفت و تغییر در هر چهار سطح یاد شده می باشد و اگر فردی به صورت خود خواسته و با تمایل قلبی بخواهد که در این مسیر رشد و ارتقا پیدا کند، همیشه کمک برای او در دسترس خواهد بود.
کلام آخر بهبودی از اعتیاد
اما آنچه حائز اهمیت است این است که آیا طبق تعاریفی که از ماهیت بیماری اعتیاد آموختیم و در این مقاله مطالعه کردیم، آیا می‌توان گفت که اعتیاد را قابل متوقف سازی است یا خیر؟
در پاسخ به این پرسش باید گفته شود که به طور حتم می توان اعتیاد فعال را با کمک متدهای درمانی استاندارد و آزموده شده مانند قدم های دوازده گانه بهبودی متوقف ساخت و در مسیر بهبودی از آن گام برداشت. با تعاریفی که از اعتیاد آموختیم برخلاف آنچه می دانیم اعتیاد یک بیماری لاعلاج و پیشرونده است اما، برای آن روشهایی وجود دارد که می توانند آن را در نقطه ای از فعالیت باز دارند و امکان بهبودی را برای فرد معتاد فراهم آورند.
به عبارت ساده تر می توان گفت با استفاده از متدهای درمانی موثر که در طی چند دهه گذشته نتایج بسیار درخشانی را در مقابله با اعتیاد ایجاد کرده است می توانیم، نتیجه بگیریم که با کمک اصول شفاف و مشخصی می‌توان به بهبودی دست یافت.
اعتیاد یک بیماری روحی، روانی و جسمی است که اکنون ما در مورد آن بسیار می دانیم و راه رهایی از آن را آموخته ایم. بهبودی از اعتیاد دیگر یک آرزو نیست و تبدیل به بخشی از روند درمانی افراد معتاد شده است. در همین رابطه شواهد و نمونه های بسیاری از افراد وجود دارند که پس از سال ها دست و پنجه نرم کردن با اعتیاد توانسته اند با کمک اصول صحیحی بهبودی خود را باز یابند.
